SON dönemde ton başına 10 bin doları aşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşan küresel kakao fiyatları, Türkiye’de çikolatanın hem etiketine hem de gramajına yansıdı.
Kakao üretiminde önde gelen Batı Afrika’da olumsuz hava koşullarının arzı düşürmesiyle mart ayında rekor seviyeye yükselen kakao fiyatları, üç ay içinde iki katına çıkmıştı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) hafta başında açıkladığı enflasyon verileri ise, kakaoda küresel tarafta yaşanan bu artışın Türkiye’ye sıçradığını ortaya koydu. TÜİK’e göre kakao, aylık yüzde 15.51 artarak mayıs ayının zam şampiyonu oldu. Bu artış aynı zamanda, aylık yüzde 1.69 olan mayıs ayı gıda enflasyonun da üzerinde gerçekleşti.
Bu durumu Hürriyet’e değerlendiren İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçı Birliği (İHBİR) Başkanı Kazım Taycı, “Mart ayından bu yana vatandaşa yansıyan perakende fiyatlardaki artış, geçmiş dönemdeki stoklar kullanıldığı için yüzde 8-10 ile sınırlı kaldı. Dolayısıyla bu artışlar TÜİK verilerine de kademeli olarak yansıdı. Şekerli mamul fiyatlarındaki artış haziran ve temmuzda da devam edecek. Vatandaş çikolatayı yüzde 55-60 daha yüksek fiyatla tüketmeye başlayacak. Bu da 10 liraya alınan bir çikolatanın bir anda 16 liraya çıkması demek” değerlendirmesinde bulundu.
GRAMAJ KÜÇÜLDÜ
Taycı, küresel kakao fiyatlarında yaşanan rekorun yurt içinde çikolata boyutlarının küçülmesiyle de kendini gösterdiğini anlattı. “Firmaların çeşitli gramajlarda ürettiği ürünler var. Ambalaj 100 gram yerine 80-90 grama düşürülüyor” diyen Taycı, “Böyle dönemlerde gramajlarda küçülme olur. Tüketicinin tepkisini almamak adına uygulanan bir yöntemdir. Şu ana kadar yapılan zammın yüzde 8-10 ile sınırlı kalmasının bir nedeni ‘mevcut stoklar’, diğer nedeni de düşürülen gramajlardır” ifadelerini kullandı.
Taycı, şöyle konuştu:
“Hem kakao tozu hem kakao yağı hem de çekirdeği fiyatları geçen ay itibarıyla tarihindeki zirve seviyelere gelmişti. Kakao yağı 37 bin seviyesini görmüştü. Bugünlerde yaklaşık 27 bin Euro bandında. Kakao çekirdeği ise 10 bin ile zirve seviyeyi gördükten sonra 8 bin 500 dolar bandına çekildi. Fiyatlarda bir gevşeme olsa da hâlâ çok yüksek seviyelerde.”
TÜRKİYE’YE STERLİN ÜZERİNDEN GELİYOR
Konuyla ilgili Hürriyet’e bilgi veren Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen ise, kakaonun Türkiye’ye ve dolar üzerinden geldiğini; kurdaki hareketin de piyasayı etkilediğini söyledi.
Ergezen, “Kakao üretiminde Batı Afrika çok etkili. Gana ve Fildişi Sahili’ndeki üretim, toplam üretimin yüzde 60’ından fazlasını oluşturuyor. Geçen seneki yağışlı hava beklenenden fazlaydı. Bu da kakao ağaçlarının hastalanmasına ve bö-ceklenmesine yol açtı. Böyle olunca da kakao rekoltesinde beklenmedik hızlı bir düşüş yaşandı. Bu da doğal olarak fiyat-lara yansıdı. Bu durumun Türkiye’ye yansıması kaçınılmazdı” diye konuştu.
ÜRETİM VE FİYATLARDA DENGELENME BEKLENTİSİ
VADELİ işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen’in aktardığına göre, piyasada ‘üretimdeki dengelenme beklentisiyle küresel kakao fiyatlarının da gerileyeceğine yönelik’ bir beklenti mevcut.
Piyasaların Bakan Şimşek’in açıklamasındaki ‘En kötüsü geride kaldı’ sözlerine odaklandığını, dolayısıyla arz tarafında daha fazla azalma beklenmediğini dile getiren Ergezen, üretimin artmaya başlayacağını; bunun da fiyatlarda bir dengelenme yaratacağını ifade etti.
